Barefoot (Yalın Ayak) ayakkabı ve sandalet nedir? Faydalı mıdır? Gerçekten barefoot mu giymelisiniz?

Evet, dünya için eski, Türkiye için yeni kavramlara hazır mıyız?

Barefoot: Türkçe karşılığı yalın ayak.

Minimalist Barefoot: Hem yalınayak, hem minimalist. Minimalizmden kasıt, ayağına giydiğin ayakkabı veya sandaletin hem ince, hem esnek, hem de desteksiz olduğudur. 

Yalın ayak (barefoot) ayakkabıların en temel amacı, ayakkabı veya sandaleti giyen bireye yalın ayak yürüyüş veya koşuya en yakın deneyimi yaşatmaktır. Dolayısıyla ayağı baskılamamalı, desteklememeli ve ayak giysisi ayağın doğal hareketini bozmamamalıdır.

Bir barefoot ayakkkabı veya sandaletin aşağıdaki 4 özelliği taşımasını isteriz.

1. Ayak parmaklarının doğal şeklini takip eden geniş ayak parmak kutusu (ayak şekli)
2. Sıfır topuk
3. Kemer desteği yok
4. Esnek ve ince taban

Şimdi bu kavramlara tek tek açıklık getirelim.

1- Geniş parmak kutusu

Hepimizin ayakları şekil olarak birbirinden farklıdır. Ancak üç aşağı, beş yukarı aynı görünüme sahiptir. Geniş bir ayak ucu ve topuğa doğru daralan bir yapı. 

Ve bu doğal ayak şeklini korumabilmemiz için, ayak şeklini simule eden eden ve geniş parmak kutusuna sahip ayakkabı veya sandaletler giymemiz gerekiyor. 

Ancak yıllarca evrimleşen ayakkabı sektörü bunu göz ardı eder bir yaklaşım sergilemiş, sanki insanın ayak orta parmağının en uzun parmak olduğunu varsayarcasına sivri burunlu ayakkabılar üretmiştir. Ancak büyük bir çoğunluğun (neredeyse herkes) en uzun ayak parmağı baş parmak veya ikinci parmaktır.

Normal ayakkabıların doğal olmayan sivri burnu nedeniyle, ayakkabı giyerken ayak parmaklarının birbirine sıkışması gerekir.  Ancak bu, ayaklarınızın temel işlevlerinden biri olan vücudunuzun ağırlığını taşımasını sağlamaz. Sonuç olarak, sırt ağrısı yaşayabilir, ayağınızda bunyonlar oluşabilir, batık ayak tırnakları gibi ayaklarla ilgili farklı sorunlar yaşayabilirsiniz.

2-Sıfır topuk (zero drop)

Sıfır topuk(zero drop), ayak ucunuz ve topunuz arasında hiç bir yükselti farkı olmaması anlamını taşır.

Vücudumuz ayakta iken doğal bir duruşu vardır. Topuktan başa kadar vücut dimdik durmalıdır. Doğru vücut duruşunun temeli doğru ayakkabılardır. 

Günlük olarak kullandığımız ayakkabılardaki hafif bir topuk kaldırması bile vücut duruşunu etkiler, duruş açısını bozar, kalçalarınızı öne kaydırır ve sırtınızı aşırı derecede uzatır. Sırt ağrısı da bu duruşun sonucudur.

Düz, yani sıfır topuk ayakkabı ve sandaletler ise doğru duruşu korumamıza ve eklemler üzerindeki baskıyı azaltmamıza yardımcı olmayı garanti eder. 

3-Kemer desteği yok

Ayak kemeri inanılmaz bir yapıdır. Mühendislik harikasıdır. Bir kemer, özel bir destek olmaksızın çok fazla ağırlık taşıyabilir. Aynı köprülerdeki gibi. O zaman neden ayakkabı giyerken onu desteklemek için bu kadar hevesliyiz?

Bu kadar basit. Kemerin desteğe ihtiyacı yoktur. Kemer destekli ayakkabı giyersek ayaklarımız tembelleşir. Kaslar performans göstermez ve zayıflar. Ve ayakkabıların sağladığı yapay kemer desteğini kaldırdığımızda, kemeri doğal olarak tutacak hiçbir kasımız kalmıyor. Zayıf ayak kasları da spor yaralanmalarına ve daha uzun iyileşme süreçlerine yol açar. 

4-Esnek ve ince taban

İnce tabanlar birçok fayda sağlar. İnce tabanlar, ayaklarınızın kasları çalıştırmasına yardımcı olur ve güçlü ayaklar sağlığın temelidir.

İnce tabanlar aynı zamanda ayağımızı yere vurmamıza gerek olmadığını da hatırlatır. Kalın tabanlı, dolgulu ayakkabılar, özellikle hızlı yürürken ayaklarımızın üzerine sertçe inmeyi öğretir. Bu, tamamen topuklarımızın üzerine indiğimiz ve bunun şokunun dizlerimize, kalçalarımıza, omurgamıza ve hatta boynumuza yayıldığı anlamına gelir.

Yalınayak yürürken önce ayak parmaklarına veya orta ayağa ineriz, topuk en son gelir. Çıplak ayakla başka bir şekilde yürümek acı verici olurdu. İnce tabanlı yalınayak ayakkabılarla yürümek de ayakkabıyla aynı şekilde yürümeyi ve böylece vücudumuzu gereksiz şoklardan korumayı öğretir.

Son olarak, ince tabanlı ayakkabılarla yürümek, tamamen yeni bir duyusal deneyime kapı aralıyor. Komik gelebilir ama ince tabanlı ayakkabılarla yürümek, yeni tatlar tatmak kadar keyifli. Ayak tabanlarımız, yüzeyle ilgili bilgileri beyne ileten binlerce sinirle kaplıdır. Taşların üzerinde yürümek ayaklarınıza masaj yaparken, kumların üzerinde yürümek ayaklarınızı okşar.

Tabanın esnekliği de bir o kadar önemlidir. Ayağınızla birlikte hareket eden esnek taban, ayağınızın doğal şekilde hareket etmesini sağlar. Sert tabanlı ayakkabılar, taban ayakla işbirliği yapmadığından yürümeyi zorlaştırır. İyi bir örnek “parmak arası minimalis  sandaletlerdir”. Tabi burada en iyi opsiyon da Soulmate’dir. Bu tür sandaletlerin tabanı sertse, taban ayakla birlikte hareket etmediğinden ayak parmağı halkası kolayca kırılma eğilimindedir.